Η Ελλάδα έχε μία μοναδική ευκαιρία να καταστεί hub αξιοποίησης των εγχώριων αλλά και των βαλκανικών κοιτασμάτων λατεριτών – σιδηρονικέλιο και κοβάλτιο – με τη μέθοδο της κυκλικής υδρομεταλλουργίας.
Αυτό προσπάθησε να αναδείξει η πρόσφατη συνεργασία στελεχών του ΥΠΕΝ, της ΛΑΡΚΟ, της Ειδικής Διαχείρισης αλλά και ακαδημαϊκών.
Μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της συγκεκριμένης συνεργασίας συζητήθηκε η δυνατότητα να ενταχθεί το πρόγραμμα εκχύλισης των ελληνικών αλλά και των βαλκανικών λατεριτών μέσω της κυκλικής υδρομεταλλουργίας στο ευρωπαϊκό σύστημα των στρατηγικών projects του CRM Αct. Στρατηγικό σημείο αυτής της προσπάθειας αποτελεί το εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ στη Λάρυμνα, εφόσον βέβαια υπάρξει η ανάλογη πολιτική βούληση.
Νέος ρόλος για την απαξιωμένη ΛΑΡΚΟ – Ποιες προτάσεις υπάρχουν στο τραπέζι
Το πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ στη Λάρυμνα ολοκλήρωσε πλέον τον κύκλο του. Όμως η κυκλική υδρομεταλλουργία στο ίδιο εργοστάσιο μπορεί να δώσει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης λατεριτικών αποθεμάτων με χαμηλή περιεκτικότητα (κάτω από 0,9-1% τουλάχιστον που απαιτεί η εφαρμοζόμενη σήμερα πυρομεταλλουργική τεχνική της αναγωγικής τήξης).
Όπως υποστηρίζουν οι άνθρωποι του χώρου η υιοθέτηση της παραγωγής νικελίου και κοβαλτίου με την τεχνική της κυκλικής υδρομεταλλουργίας μπορεί να είναι οικονομικά ανταγωνιστική, έχει πολύ χαμηλότερες ενεργειακές απαιτήσεις και επιπλέον είναι πιο φιλική στο περιβάλλον.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, αν και εφόσον ακολουθήσει νέος διαγωνισμός με τις κατάλληλες επενδυτικές προδιαγραφές, υπάρχει πρόταση από εταιρεία για αξιοποίηση του εργοστασίου της ΛΑΡΚΟ για μεταλλουργική επεξεργασία των scraps. Επίσης υπάρχει πρόταση από άλλη εταιρεία για «τη δημιουργία στη ΛΑΡΚΟ ενός ευρωπαϊκού, ανταγωνιστικού και οικονομικά ανθεκτικού τεχνολογικού κόμβου παραγωγής Νικελίου, Κοβαλτίου και άλλων Critical/Strategic Raw Materials, τα οποία είναι απαραίτητα για την ασφάλεια προμηθειών (security of supply) της Ε.Ε. στους τομείς της ενέργειας, της άμυνας και της βιομηχανίας.
Αυτό θα επιτευχθεί με την εγκατάσταση ενός εργοστασίου υδρομεταλλουργίας στη βάση του Net Zero Energy και ελάχιστου περιβαλλοντικού αποτυπώματος (εκπομπών CO2) για την κατεργασία των ελληνικών λατεριτικών κοιτασμάτων, εκτιμώμενου επενδυτικού κόστους περίπου 700 εκατ. ευρώ, στην περιοχή της παλαιάς πυρομεταλλουργικής εγκατάστασης της Λάρυμνας, με δυναμικότητα παραγωγής 20.000 tn/έτος Νικελίου και Κοβαλτίου.
Στη βασική γραμμή παραγωγής μπορεί να λειτουργήσει συνεργιστικά, διευρύνοντας την παραγωγική της δυναμικότητα και μονάδα ανακύκλωσης/ανάκτησης υλικών λιθίου / νικελίου / κοβαλτίου. Παράλληλα, στο εργοστάσιο αυτό μπορεί να συνυπάρξει και να λειτουργήσει επίσης συνεργιστικά μονάδα ανακύκλωσης/ανάκτησης και άλλων μεταλλικών υπολειμμάτων, όπως ψευδαργύρου, χαλκού, κ.α., δημιουργώντας έτσι στη Λάρυμνα ένα στρατηγικής σημασίας CRM Production Hub, με καθαρά εξαγωγικό προσανατολισμό».
Η προοπτική της υδρομεταλλουργίας
Σύμφωνα με τους ειδικούς του εξορυκτικού κλάδου, «η Ελλάδα κατέχει το 90% των λατεριτικών νικελιούχων αποθεμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η προοπτική της υδρομεταλλουργίας παραμένει ισχυρή.
Η υδρομεταλλουργία, και ειδικότερα η κυκλική (Circular Ηydrometallurgy), διαμορφώνει το νέο τοπίο για την αξιοποίηση των ελληνικών λατεριτών και όχι μόνο! Η κυκλική υδρομεταλλουργία αποτελεί το κλειδί της λύσης, καθώς προβλέπει εκτός από την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης χημικών αντιδραστηρίων, την συμπίεση της κατανάλωσης νερού και ενέργειας στο απόλυτο ελάχιστο».
Και συμπληρώνουν λέγοντας πως «εφόσον εφαρμοστεί η συγκεκριμένη τεχνολογία, τότε τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα της χώρας μας θα αυξηθούν σημαντικά και συνακόλουθα θα αυξηθεί και η διάρκεια ζωής της όλης δραστηριότητας για πολλά ακόμη χρόνια. Κι αυτό διότι θα μπουν σε παραγωγική λειτουργία τα διασκορπισμένα σε όλη την Ελλάδα φτωχά λατεριτικά κοιτάσματα πλην όμως υδρομεταλλουργικώς αξιοποιήσιμα. Και αν γίνει αυτό, πολύ γρήγορα θα μπορούν με τον ίδιο τρόπο να κατεργαστούν μαζί με τα δικά μας κοιτάσματα και τα πολύ περισσότερα βαλκανικά κοιτάσματα των λατεριτών, που ως φτωχά επίσης παραμένουν αναξιοποίητα και συναντώνται στις Αλβανία, Σερβία, Κόσσοβο, Βοσνία, Σκόπια».
Η ΛΑΡΚΟ διαθέτει βέβαια και πιθανά αποθέματα λατεριτικών κοιτασμάτων περίπου 100 εκατ. τόνων με περιεκτικότητα 0,93% σε νικέλιο και 0,08% σε κοβάλτιο. Σημειώνεται ότι τα μεταλλευτικά αποθέματα της πρώην ΛΑΡΚΟ είναι τα μοναδικά στην Ευρώπη, που δίνουν τη δυνατότητα παραγωγής Νικελίου και Κοβαλτίου εντός της Ε.Ε. Από εκτεταμένες εργαστηριακές και πιλοτικές δοκιμές που έχουν γίνει από την πρώην ΛΑΡΚΟ αλλά και από ελληνικά και ξένα πανεπιστημιακά ιδρύματα έχει αποδειχθεί ότι τα εν λόγω κοιτάσματα μπορούν να κατεργαστούν με υδρομεταλλουργικές μεθόδους με καλά αποτελέσματα. Η ύπαρξη του λιμανιού στην Λάρυμνα αποτελεί κομβικό σημείο για την μεταφορά των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για την παραγωγική διαδικασία και αποτελεί αναμφισβήτητα κρίσιμο παράγοντα για την βιωσιμότητα του όλου επενδυτικού εγχειρήματος. Η πρώην ΛΑΡΚΟ διαθέτει πλήρως περιβαλλοντικά και τεχνικά αδειοδοτημένο χώρο για την απόθεση επικινδύνων υπολειμμάτων της παραγωγικής διαδικασίας (θέση Λιάβδα) με δυνατότητα επέκτασης της για την κάλυψη των αναγκών της παραγωγής του νέου εργοστασίου για μια 25ετία.
Το «μπλε χρυσάφι» του 21ου αιώνα
To σιδηρονικέλιο χρησιμοποιείται για την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα (αφορά την κατασκευή πλήθους προϊόντων) και το κοβάλτιο αποτελεί κρίσιμη ορυκτή πρώτη ύλη, καθοριστικής σημασίας στην κατασκευή τεχνολογικών προϊόντων. Χρησιμοποιείται στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τα κινητά τηλέφωνα, την αεροδιαστημική και αμυντική βιομηχανία, όπως επίσης και σε κράματα υψηλών αποδόσεων. Αποτελεί το “μπλε χρυσάφι” του 21ου αιώνα.
Η χημική σύσταση των λατεριτικών εμφανίσεων σιδηρονικελίου στην Ελλάδα δείχνει ότι το κοβάλτιο συγκεντρώνεται κυρίως στις ζώνες που είναι πλούσιες σε σίδηρο, νικέλιο και μαγγάνιο στα υπό εκμετάλλευση κοιτάσματα της Εύβοιας-Αγ. Ιωάννη και της Καστοριάς. Επίσης έχουν καταγραφεί και υψηλές περιεκτικότητες στα Γρεβενά, στο Βέρμιο, στη Λοκρίδα.
Λέττα Καλαμαρά
