«Παλεύω με τη νόσο Πάρκινσον 22 χρόνια και δεν μου επιτρέπεται να κάνω μακροχρόνια σχέδια. Τα όνειρά μου όμως είναι μόνο δικά μου. Έτσι, κάθε πρωί που ξυπνώ, προετοιμάζω τα καινούρια μου σχέδια: αυτά που έχω ονειρευτεί».
Της Μαριάννας Μανωλοπούλου
Φωτ. Θανάσης Κουίτσης
«Η κυρία όλων μας». Ένας άνθρωπος τόσο ιδιαίτερος στο πολιτιστικό τοπίο της Λάρισας που όσες φορές προσπαθείς να αποποιηθείς λέξεις συναισθηματικά φορτισμένες δεν τα καταφέρνεις ποτέ. Μια γυναίκα ξεχωριστή, δυναμική, μια γυναίκα «παραμυθού» που προσφέρει στην πόλη από τότε που την θυμούνται οι περισσότεροι, μια γυναίκα που έχει το χάρισμα να ξυπνάει τη φαντασία όλων των παιδιών, να εμψυχώνει μικρούς και μεγάλους, να επιτυγχάνει τη χρόνια συνεργασία, με κούκλες, πρωτότυπες ιδέες, ιστορίες, θησαυρούς, χρώματα, σκηνικά, παραστάσεις για όλους. Η γυναίκα πρωτοπόρος “ανακάλυψε” το εικαστικό όπως το λέει κουκλοθέατρο –δημιουργώντας το 1992 την Εικαστική Παιδική Σκηνή και στη συνέχεια το Δημιουργικό Εργαστήρι ή αλλιώς το δεύτερο σπίτι της άλλαξε μια για πάντα την μάθηση και «εκπαίδευση» των παιδιών μέσα από το παραμύθι και το παιχνίδι. Η Κάκια όλων έχει μέσα της τόση αγάπη για τα παιδιά που… δεν τελειώνει ποτέ.
Μπορεί η επίσημη εκδήλωση-γιορτή προς τιμήν της Κάκιας Χαλήμαγα Χατζή να πραγματοποιήθηκε την Κυριακή στις 14 Νοεμβρίου 2021 από την Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Λαρισαίων στην αίθουσα εκδηλώσεων του Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου Λάρισας ωστόσο, την κυρία όλων την γιορτάζουν οι μαθητές της και οι άνθρωποι της καθημερινά.
Η Κάκια Χαλήμαγα-Χατζή μιλάει στο prosopa.net για την πορεία της, τους μαθητές της… για όλους και για όλα.
H Κάκια έχει γράψει ιστορία σε αυτό τον τόπο, πόσες παραστάσεις και κούκλες μετράει σε όλο αυτό το ταξίδι της μέχρι σήμερα;
Τριάντα διαφορετικά έργα, 50.000 μαθητές με ελεύθερη είσοδο. Είκοσι διαφορετικές Χριστουγεννιάτικες παραστάσεις με την συμμετοχή περίπου 150 μαθητών και φυσικά 5 μεγάλες παραστάσεις στο Κηποθέατρο με την συμμετοχή όλων των μαθητών του Δημιουργικού Εργαστηρίου.
Δωρεά 321 κουκλών στο Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο. Γιατί εμπιστευτήκατε και επιλέξατε τον συγκεκριμένο χώρο να αγαπήσει τις κούκλες σας και τα σκηνικά σας;
Δυο μεγάλους ανθρώπους είχα την τιμή να γνωρίσω στη ζωή μου. Τον αείμνηστο δωρητή της Πινακοθήκης, τον Γεώργιο Κατσίγρα και την δωρήτρια του Λαογραφικού Μουσείου, Λένα Γουργιώτη. Και οι δύο δημιούργησαν τις συλλογές τους με αγάπη πιστεύοντας σε μια Λάρισα που μεγαλώνει και εξελίσσεται. Κάποια μέρα λοιπόν, χαζεύοντας τις περίπου 500 κούκλες στο τεράστιο υπόγειο του Δημιουργικού Εργαστηρίου κατάλαβα πως είχα δημιουργήσει μια σπάνια συλλογή από κούκλες-μαρότες κουκλοθεάτρου, οι οποίες είχαν παίξει σε διάφορα έργα και δημιουργοί τους ήταν οι μαθητές του εργαστηρίου. Άρα αυτές οι κούκλες ανήκουν στην Λάρισα και στο πλέον αντιπροσωπευτικό Μουσείο της, το Λαογραφικό, Ιστορικό Μουσείο της Λάρισας, της Λένας και του Γιώργου.
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με όλη αυτή την… δημιουργικότητα; Σκεφτήκατε ποτέ να τα παρατήσετε;
Δεν είμαι ο άνθρωπος που τα παρατάει. Αντιθέτως οι δυσκολίες με πεισμώνουν πιο πολύ. Όταν, κάποια χρονιά, αποφασίσαμε με τους μαθητές μου να χρησιμοποιήσουμε τις ζωγραφιές τους σαν σκηνικά μιας κουκλοθεατρικής παράστασης, τότε χρειάστηκαν και οι ηθοποιοί, δηλαδή οι κούκλες. Έτσι, με την τεχνική του χαρτοπολτού αρχίσαμε να φτιάχνουμε κούκλεςκαι δεν σταματήσαμε ποτέ.
Ποια είναι τα άτομα που αποτελούν πηγή έμπνευσης για εσάς και σας στηρίζουν;
Δυστυχώς, δεν είναι δίπλα μου πια. Ήταν η μητέρα μου, η αγαπημένη όλων των μαθητών μας, μικρών και μεγάλων, η κυρά Νότα μας, ακούραστη βοηθός, όλα τα χρόνια.
Μια κούκλα με μια ιστορία που σας σημάδεψε και γιατί;
Η κούκλα που έγινε ο δεύτερος μου εαυτός ήταν ο παππούς ο Στρατής, ο Μικρασιάτης πρόσφυγας. Ο σπουδαίος παραμυθάς που μου έλεγε με εκείνη την ζεστή και βαριά φωνή του, πάντα συγκινημένος τα ομορφότερα παραμύθια, τα οποία τα έλεγα κι εγώ με τη σειρά μου ή μαζί του. Του άρεσε να μιλάει έμμετρα και παίζαμε μαζί το παιχνίδι των ποιητών, όπως το έλεγε «Για μένα, που ήμουν το μοναδικό παιδί μέσα σε 4 σπίτια (γονείς, 2 παππούδες και νοννοί)» έλεγε: «Άλλο παιδί δεν έχουμε. Δεν έχουμε άλλον στύλοαυτό είναι το καμάρι μας. Αυτό είναι και η χαρά μας (1955)».
Ποια είναι η παράσταση που δεν θα ξεχάσετε ποτέ και γιατί;
Είναι η παράσταση του 2002. Η αγαπημένη, μέχρι τότε, παράσταση των σχολείων «ΖΗΤΕΊΤΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΣ». Τότε έπαιζε η ομάδα των πλέον χαρισματικών παιδιών που πέρασαν από την Παιδική Σκηνή με Δάσκαλο τον Γ. Παπαδόπουλο, που μαζί με τον Σ. Σφήκα, ήταν για μένα «το δίδυμο της συμφοράς».
Είχαμε λοιπόν την ατυχία να αρχίσει μια επιδημία γαστρεντερίτιδας και τα παιδιά μου κόλλησαν, όλα. Δεν χρειάζεται να σας περιγράψω τις σκηνές που εξελίσσονταν… το σπουδαίο είναι πως οι θεατές δεν κατάλαβαν τίποτα. Τα παιδιά συνεργάστηκαν μόνα τους, γιατί εγώ δεν έπρεπε να κολλήσω και κάνανε θαύματα κρατώντας μια κολόνια στο χέρι. Δεν έχω γελάσει πιο πολύ στη ζωή μου. Αυτές οι μοναδικές στιγμές είναι η ανταμοιβή μου, για όλα αυτά τα χρόνια.
Φράση παιδιού που σας στιγμάτισε.
«ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΜΕΓΑΛΩΣΑΜΕ». Είναι η φράση που έγραψε σε όλο το Ωδείο η ομάδα που έπαιξε την τελευταία της παράσταση.
Πώς αισθάνεται η Κάκια όταν την αποκαλούν η κυρία μας;
Mελωδία της Ευτυχίας.
Ποια ήταν τα συναισθήματα της τελευταίας παράστασης που είχατε δώσει στις 30 Απριλίου του 2020;
..και ποιος σας είπε πως ήταν η τελευταία μου παράσταση; Είδατε πουθενά να γράφει, όπως στις ελληνικές ταινίες: «theend».
Μπορεί το σώμα μου να σκέφτεται φοβισμένα, αλλά η καρδιά μου λαχταράει να ακούσει τον ήχο της αρχής τής παράστασης, το περίφημο 1 2 3 ζντοοοο!
Έχετε χαρίσει κάποια κούκλα σε δικό σας άνθρωπο ή παιδί; Πότε ήταν και γιατί;
Έχω χαρίσει πολλές κούκλες που έχω φτιάξει, κούκλες που ταιριάζανε στον αποδέκτη.
Η φράση που αντιπροσωπεύει καλύτερα την κυρία όλων είναι;
Να έχουμε υγεία και μαγεία και επειδή στο Δ.Ε. αυτή την ευχή την λέγαμε συχνά, ας σας την εξηγήσω καλύτερα: η ευχή για την υγεία είναι απλή και η ευχή για την μαγεία δεν έχει σχέση με μαγικά, αλλά υπονοεί να βλέπουμε όμορφες τις πιο πολλές στιγμές της ζωής μας, γιατί η ζωή είναι μαγική. Να μπορούμε να το ζήσουμε αυτό.
Τι είναι η Δημιουργική Πόρτα για εσάς σήμερα;
Αν το Δημιουργικό Εργαστήρι ήταν το θεμέλιο της εικαστικής μου διαδρομής, η Δημιουργική Πόρτα είναι το κτίσιμο πάνω στα θεμέλια με κτίστη την ταλαντούχα επί 20 χρόνια μαθήτρια μου, βοηθό και συνεργάτιδά μου την Άννα Μανιάτη.
Ποια είναι η σχέση που έχετε σήμερα με τους μαθητές σας;
Δύσκολη ερώτηση… πρέπει να απαντήσω; Η σημερινή σχέση με τους μαθητές μου είναι μόνο αγάπη.
Ποιο είναι το μέρος που θα θέλατε να κάνατε μια ακόμη παράσταση είτε σε Ελλάδα είτε σε εξωτερικό;
Δεν ξέρω, δεν το σκέφτηκα ποτέ.
Ποιο όνειρο σας δεν υλοποιήθηκε;
Να έχω μια δική μου μικρή θεατρική σκηνή.
Έχετε φοβηθεί ποτέ;
Στις παραστάσεις όχι , στη ζωή ναι.
H Κάκια με τα χρόνια έχει γίνει πιο ευαίσθητη, δημιουργική… τι;
Πιστεύω πως έγινα περισσότερο ανεκτική στα λάθη και τις κακοτοπιές και τις περισσότερες φορές χρησιμοποιώ το αποτέλεσμα του λάθους δημιουργικά.
Τι μάθατε εσείς από τα παιδιά όλα αυτά τα χρόνια;
Να τα αντιμετωπίζω με ειλικρίνεια και ευγένεια.
Πόσο δύσκολο είναι να αφήνει κανείς αυτό που αγαπάει;
Μόνο παγώνοντας την καρδιά του και βρίσκοντας αντικατάσταση στην προηγούμενη κατάσταση.
Πόσο επηρέασε η «δουλειά» σας τη προσωπική σας ζωή;
Αρκετά. Έλειπα πολλές ώρες από το σπίτι αν και ξεχώριζα τις δουλειές που μπορούσα να πάρω μαζί μου προσπαθούσα να δουλεύω τα μεσημέρια. Όταν θέλεις κάτι πολύ, βρίσκεις τον τρόπο να το πραγματοποιήσεις.
Tι θα λέγατε σήμερα σε ένα μικρό παιδί και τι στους γονείς του;
-Αγαπητοί γονείς, το πολύ 14 χρόνια θα είναι κοντά μας το παιδί μας και θα ακούει τις συμβουλές μας. Aς τα ζήσουμε κοντά του. Δεν χρειάζεται να το παρκάρουμε κάθε απόγευμα σε κάποιο εξωσχολικό. Η περίφημη κοινωνικοποίηση επιτυγχάνεται και με πολλούς άλλους τρόπους.
-Κι εσύ μικρέ μου γιατί βιάζεσαι να μεγαλώσεις;.
Αν κάνατε μια ευχή αυτή τη στιγμή τι θα ήταν;
Ο άνθρωπος να νικά τις ασθένειες.
«H ευχή για την υγεία είναι απλή και η ευχή για την μαγεία δεν έχει σχέση με μαγικά, αλλά υπονοεί να βλέπουμε όμορφες τις πιο πολλές στιγμές της ζωής μας, γιατί η ζωή είναι μαγική. Να μπορούμε να το ζήσουμε αυτό»
Ένα τραγούδι που θα αφιερώνατε στους συνεργάτες που είχατε;
Το τραγούδι της φιλίας που είναι το πρώτο τραγούδι, του οποίου έγραψα τους στίχους:
“στη ζωή, η φιλία σαν σ’αγγίξει κράτησε την
είναι δένδρο που καρπίζει, πότισε την
αναμνήσεις κάνουν ρίζες, κοινοί στόχοι το ψηλώνουν
καμαρώνει και οι χαρές το μεγαλώνουν
γι αυτό φίλε, φίλε κι αν χωρίσουνε οι δρόμοι
θα βρεθούμε στης ζωής το σταυροδρόμι”.
Μελλοντικά σχέδια, όνειρα ή στόχοι;
Παλεύω με το Πάρκινσον 22 χρόνια και δεν μου επιτρέπεται να κάνω μακροχρόνια σχέδια. Τα όνειρά μου όμως είναι μόνο δικά μου. Έτσι, κάθε πρωί που ξυπνώ, προετοιμάζω τα καινούρια μου σχέδια: αυτά που έχω ονειρευτεί. Να μπορέσω να εκδώσω τα 10 λαϊκά παραμύθια για τα χωριά του Κισσάβου με μορφή τουριστικού οδηγού. Να μπορέσω να εκδώσω τα 20 σενάρια της εικαστικής παιδικής σκηνής, μοναδικό βοήθημα για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Να εικονογραφήσω με ειδικό σχεδιασμό τα παραμύθια με χρωματολογικές ασκήσεις, ώστε να γίνουν διαδραστικά παιχνιδομαθήματα.
Μετά την δωρεά στο Λαογραφικό Μουσείο, έχω κρατήσει τις κούκλες που ήταν μαριονέτες. Θέλω λοιπόν να κατασκευάσω λίγες ακόμη βασικές και να συμπληρώσω την συλλογή, έτσι ώστε να γίνεται η έκθεση μόνο με μαριονέτες, όταν αλλάζει θέμα. Και φυσικά …να γράψω…να φτιάξω… να οργανώσω
… να… να…
* Oι φωτ. είναι από την τιμητική εκδήλωση που έγινε προς τιμήν της Κάκιας Χαλήμαγα από την Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Λαρισαίων και το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας.